چرا هوشنگ ابتهاج وصیت کرد در کنار«ارغوان» دفن شود؟
تاریخ انتشار: ۱۹ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۷۱۴۳۳۶
به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، هوشنگ ابتهاج، شاعر و ترانهسرای بزرگ معاصر، پس از تحمل یک دوره بیماری ساعاتی پیش درگذشت. زندهیاد ابتهاج متولد اسفند ۱۳۰۶ در رشت بود و بامداد امروز، ۱۹ مردادماه، در سن ۹۵ سالگی درگذشت.
سایه در آغاز
هوشنگ ابتهاج دوره تحصیلات دبستان را در رشت و دبیرستان را در تهران گذراند و در همین دوران اولین دفتر شعر خود را با نام نخستین نغمهها منتشر کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
سایه در سال ۱۳۲۵ مجموعه «نخستین نغمهها» را که شامل اشعاری به شیوه کهن است، منتشر کرد. در این دوره هنوز با نیما یوشیج آشنا نشده بود. «سراب» نخستین مجموعه او به اسلوب جدید است؛ اما قالب همان چهارپاره است با مضمونی از نوع غزل و بیان احساسات و عواطف فردی؛ عواطفی واقعی و طبیعی. مجموعه «سیاه مشق»، با آنکه پس از «سراب» منتشر شد، شعرهای سالهای ۲۵ تا ۲۹ شاعر را دربرمیگیرد. در این مجموعه، سایه تعدادی از غزلهای خود را چاپ کرد و توانایی خویش را در سرودن غزل نشان داد تا آنجا که میتوان گفت تعدادی از غزلهای او از بهترین غزلهای این دوران بهشمار میرود.
سایه در مجموعههای بعدی، اشعار عاشقانه را رها کرد و با کتاب شبگیر خود که حاصل سالهای پر تب و تاب پیش از سال ۱۳۳۲ است به شعر اجتماعی روی آورد. مجموعهٔ «چند برگ از یلدا» راه روشن و تازهای در شعر معاصر گشود. از نمونه کارهای وی میتوان به آلبوم دستگاه چهارگاه و نغمه افشاری که در سال ۱۳۵۵ توسط کانون فکری کودکان و نوجوانان منتشر شد، اشاره کرد. در این آلبوم نوازندگان برجسته به شکل تکنوازی و گروهنوازی در گوشههای دستگاهها و آوازهای ایرانی جهت آموزش به نوجوانان علاقهمند به هنرنمایی پرداختند.
سایه در سال ۱۳۴۶ شمسی به اجرای شعرخوانی بر آرامگاه حافظ در جشن هنر شیراز میپردازد که باستانی پاریزی در سفرنامه معروف خود (از پاریز تا پاریس) استقبال شرکتکنندگان و هیجان آنها پس از شنیدن اشعار سایه را شرح میدهد و مینویسد که تا قبل از آن هرگز باور نمیکردهاست که مردم از شنیدن یک شعر نو تا این حد هیجانزده شوند.
ابتهاج از سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۶ شمسی سرپرست برنامه «گلها» در رادیو ایران و پایهگذار برنامه موسیقایی گلچین هفته بود. تعدادی از غزلها، تصنیفها و اشعار نیمایی او توسط موسیقیدانان ایرانی نظیر محمدرضا شجریان، علیرضا افتخاری، شهرام ناظری، حسین قوامی و محمد اصفهانی اجرا شدهاست. تصنیف خاطرهانگیز «تو ای پری کجایی» و تصنیف «ایران ای سرای امید» از اشعار سایه است.
حضور در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی
سایه بعد از حادثه ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ بههمراه محمدرضا لطفی، محمدرضا شجریان و حسین علیزاده، بهنشانه اعتراض از رادیو استعفا داد و مدتی بهعنوان مدیر کل شرکت دولتی سیمان تهران مشغول به کار شد.
ابتهاج در جوانی به تهران آمد و در خانهای در خیابان کوشک ساکن شد؛ خانهای که درخت ارغوانش برای او نماد خانه، وطن و مهربانی بود و یکی از زیباترین اشعار این شاعر برجسته معاصر را رقم زد. در نهایت خالق آثار ماندگاری از جمله سراب، سیاهمشق، تا صبح شب یلدا، یادگار خون سرو و تاسیان مهر، در سال ۱۳۶۶ ایران را به مقصد آلمان ترک کرد.
منزل شخصی سایه در سال ۱۳۸۷ با نام خانه ارغوان به ثبت سازمان میراث فرهنگی رسیدهاست. دلیل این نامگذاری وجود درخت ارغوان معروفی در حیاط این خانه است که سایه شعر معروف ارغوان خود را برای آن درخت گفتهاست.
از مهمترین آثار هوشنگ ابتهاج تصحیح او از غزلهای حافظ است که با عنوان «حافظ به سعی سایه» نخستین بار در ۱۳۷۲ شمسی توسط نشر کارنامه بهچاپ رسید و بار دیگر با تجدیدنظر منتشر شد. سایه سالهای زیادی را صرف پژوهش و حافظشناسی کرده که این کتاب حاصل تمام آن زحمتهاست.
پایان سایه
زندهیاد ابتهاج چندی پیش به دلیل عارضه کلیوی در بیمارستانی در کلن آلمان بستری شده بود پس از تحمل یک دوره بیماری ساعاتی پیش درگذشت. زندهیاد ابتهاج بامداد امروز، ۱۹ مردادماه، در سن ۹۵ سالگی درگذشت.
آثار هوشهنگ ابتهاج
نخستین نغمهها، ۱۳۲۵
سراب، ۱۳۳۰
سیاه مشق، فروردین ۱۳۳۲
شبگیر، مرداد ۱۳۳۲
زمین، دی ۱۳۳۴
چند برگ از یلدا، آبان ۱۳۴۴
یادنامه، مهر ۱۳۴۸
تا صبح شب یلدا، مهر ۱۳۶۰
یادگار خون سرو، بهمن ۱۳۶۰
حافظ به سعی سایه (دیوان حافظ با تصحیح ابتهاج)
تاسیان مهر ۱۳۸۵ (اشعار ابتهاج در قالب نو)
بانگ نی
مروری بر آثار معروف ابتهاج
آه از آن رفتگان بیبرگشت
شبم از بیستارگی،شب گور
در دلم پرتو ی ستاره ای دور
آذرخشم گهی نشانه گرفت
گه تگرگم به تازیانه گرفت
بر سرم آشیانه بست کلاغ
آسمان تیره گشت چون پر زاغ
مرغ شب خوان که با دلم می خواند
رفت و این آشیانه خالی ماند
آهوان گم شدند در شب دشت
آه از آن رفتگان بیبرگشت
درخت ارغوان
بیشک شعر ارغوان یکی از زیباترین و ماندگارترین اشعار هوشنگ ابتهاج متخلص به «ه.ا.سایه» است. دلیلش هم علاقه این شاعر معاصر به درخت ارغوانی است که در حیاط خانهاش در تهران قرار داشت. در ادامه نگاهی به شعر ارغوان میاندازیم:
شاخه همخون جدا مانده من
آسمان تو چه رنگ است امروز؟
آفتابی است هوا؟
یا گرفتهاست هنوز؟
من در این گوشه که از دنیا بیرون است
آفتابی به سرم نیست
از بهاران خبرم نیست
آنچه میبینم دیوار است
آه، این سختِ سیاه
آنچنان نزدیک است
که چو برمیکشم از سینه نفس
نفسم را برمیگرداند
ره چنان بسته که پرواز نگه
در همین یک قدمی میماند
کورسویی ز چراغی رنجور
قصهپرداز شب ظلمانیست
نفسم میگیرد
که هوا هم اینجا زندانی است
هر چه با من اینجاست
رنگ رخ باخته است
آفتابی هرگز
گوشه چشمی هم
بر فراموشی این دخمه نینداخته است
اندر این گوشه خاموش فراموش شده
کز دم سردش هر شمعی خاموش شده
باد رنگینی در خاطر من
گریه میانگیزد
ارغوانم آنجاست
ارغوانم تنهاست
ارغوانم دارد میگرید
چون دل من که چنین خونآلود
هر دم از دیده فرو میریزد
ارغوان
این چه رازی است که هر بار بهار
با عزای دل ما میآید؟
که زمین هر سال از خون پرستوها رنگین است
وین چنین بر جگر سوختگان
داغ بر داغ میافزاید؟
ارغوان پنجه خونین زمین
دامن صبح بگیر
وز سواران خرامنده خورشید بپرس
کی بر این درد غم میگذرند؟
ارغوان خوشه خون
بامدادان که کبوترها
بر لب پنجره باز سحر غلغله میآغازند
جان گل رنگ مرا
بر سر دست بگیر
به تماشاگه پرواز ببر
آه بشتاب که هم پروازان
نگران غم هم پروازند
ارغوان بیرق گلگون بهار
تو برافراشته باش
شعر خونبار منی
یاد رنگین رفیقانم را
بر زبان داشته باش
تو بخوان نغمه ناخوانده من
ارغوان شاخه همخون جدا مانده من...
فلسطین در شعر سایه
نه هراسی نیست
من هزاران بار
تیرباران شده ام
و هزاران بار
دل زیبای مرا از دار آویخته اند
و هزاران بار
با شهیدان تمام تاریخ
خون جوشان مرا
به زمین ریخته اند
سرگذشت دل من
زندگی نامه انسان است
که لبش دوخته اند
زنده اش سوخته اند
و به دارش زده اند
آه ای بابک خرم دین
تو لومومبا را می دیدی
و لومومبا می دید
مرگ خونین
مرا در بولیوی
راز سرسبزی حلاج این است
ریشه در خون شستن
باز از خون رستن
در ویتنام هزاران بار
زیر تیغ جلاد
زخم برداشته ام
وندر آن آتش و خون
باز چون پرچم فتح
قامت افراشته ام
آه ای آزادی
دیرگاهی ست که از اندونزی تاشیلی
خاک این دشت
جگر سوخته با خون تو می آمیزد
دیرگاهی ست که از پیکر مجروح فلسطین شب و روز
خون فرو می ریزد
و هنوز از لبنان
دود برمیخیزد
سالها پیش مرا با کیوان کشتند
شاه هر روز مرا میکشت
و هنوز
دست شاهانه دراز است پی کشتن من
هم از آن دست پلید است که در خوزستان
در هویزه بستان سوسنگرد
این چنین در خون آغشته شدم
و همین امروز با مسلمان جوانی که خط پشت لبش
تازه سبزی می زد کشته شدم
نه هراسی نیست
خون ما راه دراز بشریت را گلگون کرده ست
دست تاریخ ظفرنامه انسان را
زیب دیباچه خون کرده ست
آری از مرگ هراسی نیست
مرگ در میدان این آرزوی هر مرد است
من دلم از دشمن کام شدم شدن می سوزد
مرگ با دشنه دوست ؟
دوستان این درد است
نه هراسی نیست
پیش ما ساده ترین مسئله ای مرگ است
مرگ ما سهل تر از کندن یک برگ است
من به این باغ می اندیشم
که یکی پشت درش با تبری نیز کمین کرده ست
دوستان گوش کنید
مرگ من مرگ شماست
مگذارید شما را بکشند
مگذارید که من بار دگر
در شما کشته شوم...
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: کتاب و ادبیات هوشنگ ابتهاج سایه هوشنگ ابتهاج درخت ارغوان هراسی نیست هزاران بار غزل ها سال ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۷۱۴۳۳۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
یوروویژن ۲۰۲۴ زیر سایه تهدیدات تروریستی؛ همه آنچه باید درباره بزرگترین رویداد موسیقی زنده جهان دانست
به گزارش صدای ایران از یورونیوز،یکی از بزرگترین رویدادهای موسیقی جهان، مسابقات آواز یوروویژن، در هفته دوم ماه مه در سوئد با حضور نمایندگان ۳۷ کشور شرکتکننده برگزار میشود.
انتظار میرود در طول هفته منتهی به برگزاری شصت و هشتمین دوره مسابقات یورویژن، حدود ۱۰۰ هزار نفر از ۸۹ کشور جهان از مالمو شهر میزبان این رقابتها بازدید کنند.
این در شرایطی است که همزمان با نزدیک شدن به تاریخ برگزاری این مسابقات، نگرانیها از امنیت برگزاری مراسم رو به افزایش است. در حالی که پلیس سوئد هدف اولویتدار خود را «گروههای تروریستی اسلامگرا» میداند، مقامات از اعتراضات برنامهریزیشده ضد اسرائیلی، حملات سایبری و تبعات عضویت سوئد در ناتو ابراز نگرانی کردهاند.
پلیس سوئد اعلام کرده که اولویت نخست خود را «گروههای تروریستی اسلامگرا» میداند و گفته است که پروتکلهای امنیتی «سختگیرانهای» برای مسابقه آتی وضع خواهد شد.
سال گذشته به دنبال آتش زدن قرآن در این کشور که موجب اعتراضات در جهان اسلام شد، سوئد سطح تهدید تروریستی خود را یک پله بالاتر برد و از سطح ۴ به سطح ۵ افزایش داد.
یوروویژن امسال با جنجالهایی بر سر شرکت اسرائیل همراه بوده است. گروهی از حامیان فلسطین به خاطر جنگ در غزه خواستار تحریم یورویژن شدهاند و درخواستهایی نیز برای حذف اسرائیل از این رقابتها مطرح شده است. بسیاری از هواداران نیز از هنرمندان خواستهاند که علیه اسرائیل صحبت کنند.
اتحادیه رادیو و تلویزیون اروپا (EBU) که این مسابقه را برگزار میکند، در برابر درخواستها مبنی بر حذف اسرائیل مقاومت کرده، اما به این کشور دستور داد متن آهنگ نمایندهاش را (که ابتدا با اشاره به حمله ۷ اکتبر حماس «باران اکتبر» گذاشته شده بود)، تغییر دهد.
این تصنیف که اکنون به «گردباد» (Hurricane) تغییر نام داده شده است، توسط خواننده ۲۰ ساله «ادن گولان» اجرا خواهد شد.
سازمان دهندگان گفتهاند که خطر افزایش تنشها با روسیه پس از عضویت سوئد در ناتو بالا رفته است. روسیه تهدید کرده بود که در پاسخ به این تصمیم «اقدامات متقابل سیاسی و نظامی-فنی» نامشخصی را اتخاذ خواهد کرد.
یک گزارش ویژه پلیس سوئد که درباره تهدیدات احتمالی تهیه شده است، حملات سایبری و اختلال در برنامههای تلویزیونی را ممکن دانسته است.
اما زیر سایه همه این تهدیدات، این مسابقات چه تاریخچهای دارد و برگزاری آن به چه صورت است؟ در زیر به شماری از مهمترین سوالات در خصوص یورویژن میپردازیم:
مسابقات یوروویژن از سال ۱۹۵۶ همهساله برگزار میشود. این مسابقه دارای اجرای موسیقی زنده از اکثر کشورهای اروپایی و همینطور فراتر از آن، از جمله اسرائیل و استرالیا است.
یوروویژن در ابتدا برای پخش تلویزیونی در تنها هفت کشور هلند، سوئیس، بلژیک، آلمان، فرانسه، لوکزامبورگ و ایتالیا آغاز به کار کرد. اما به سرعت گسترش یافت تا جایی که بینندههای این مسابقه در سال گذشته با رشدی بیسابقه به ۱۶۲ میلیون نفر رسید.
این رویداد در تاریخ ۷ مه در ساعت ۱۹ به وقت محلی در مرحله نیمهنهایی آغاز میشود. دو روز بعد در ۹ مه یک مسابقه نیمهنهایی دوم برگزار میشود و سرانجام فینال بزرگ این رقابتها روز شنبه ۱۱ مه برگزار خواهد شد.
یوروویژن کجا برگزار میشود؟این دوره مسابقات یوروویژن در مالمو، سومین شهر بزرگ سوئد با جمعیت ۳۶۲ هزار نفر جمعیت، و در سالن کنسرت «مالمو آرنا» با ظرفیت ۱۵ هزار و ۵۰۰ نفر برگزار خواهد شد.
سوئد در مجموع هفت بار میزبانی مسابقات یوروویژن را برعهده داشته که استکهلم (۳ بار در سالهای ۱۹۷۵، ۲۰۰۰ و ۲۰۱۶)، گوتنبرگ (۱ بار در سال ۱۹۸۵) و مالمو (۲ بار در سالهای ۱۹۹۲و ۲۰۱۳) از شهرهای میزبان این رقابتها بودهاند.
هنرمندان کشورهای قبرس، صربستان، لیتوانی، ایرلند، اوکراین، لهستان، کرواسی، ایسلند، اسلوونی، فنلاند، مولداوی، آذربایجان، استرالیا، پرتغال و لوکزامبورگ در دور نخست نیمهنهایی به رقابت میپردازند.
هنرمندان کشورهای مالت، آلبانی، یونان، سوئیس، چک، اتریش، دانمارک، ارمنستان، لتونی، سن مارینو، گرجستان، بلژیک، استونی، اسرائیل، نروژ و هلند نیز در دور دوم نیمهنهایی با هم رقابت میکنند.
۱۰ نفر برتر از هر دور نیمهنهایی در فینال شرکت خواهند کرد. علاوه بر این ده نفر نماینده کشور برنده سال گذشته و میزبان (یعنی سوئد) به همراه «پنج بزرگ» شامل بریتانیا، فرانسه، آلمان، ایتالیا و اسپانیا به طور خودکار به فینال راه پیدا میکنند.
در مجموع ۲۶ فینالیست وجود خواهد داشت.
پنج کشور بزرگ فرانسه، آلمان، ایتالیا، اسپانیا و بریتانیا بیشترین کمک مالی را به اتحادیه رادیو و تلویزیون اروپا میکنند. از همین رو و از سال ۲۰۰۰ بدین سو، این کشورها به طور خودکار جایگاه خود را در فینال تضمین کردهاند.
چگونه میتوان مسابقات را تماشا کرد؟این مسابقات توسط تلویزیونهای تمامی ۳۷ کشور شرکتکننده پخش خواهد شد. همچنین افراد میتوانند در یوتیوب این رقابتها را ببینند.
سیستم رایدهی چگونه است؟تماشاگران در خانه نتیجه نفرات برتر دو مرحله نیمهنهایی را مشخص خواهند کرد. در فینال بزرگ، اما مخاطبان و هیئت داوران حرفهای حق رای خواهند داشت.
کدام کشورها برنده بیشترین یوروویژن شدهاند؟سوئد و ایرلند هر کدام با هفت برد پیشتاز هستند. فرانسه، لوکزامبورگ، بریتانیا و هلند هر کدام پنج بار قهرمان شدهاند.
چه کسی سال گذشته برنده شد؟لورین خواننده سوئدی با آهنگ «خالکوبی» سال گذشته برای دومین بار برنده مسابقه شد. او پس از جانی لوگان ایرلندی تنها کسی است که دو بار برنده این رقابتها شده است.